اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا بَقِیَّهَ اللَّهِ فی اَرْضِهِ

معنی بقیه الله چیست؟ محدثین و علماء بر این باورند که مراد از “بقیة الله” در آیه شریفه «بَقیة الله خَیر لَکُم ان کُنتم مُؤمِنین» [۱] حضرت مهدی (عج) است. ممکن است این سوال مطرح شود که مگر امام زمان (عج) در زمان رسول ‏الله ﷺ وجود داشتند و شناختی از آن حضرت بوده که چنین آیه‌‏ای نازل شده است. باید گفت اولا این آیه از فرمایشات حضرت شعیب (ع) خطاب به قوم خود است. ثانیا آن چه درباره نسبت آیه با امام مهدی (عج) وجود دارد و باعث شهرت آن در محافل و منابر نسبت به آن حضرت شده است، بحث انطباق مفهومی آیه و تطبیق یکی از مصادیق آیه بر فردی است که با تفسیر آیه سازگار است. تفسیر نمونه، با عبارتی گویا «بقیةالله» را چنین معنی کرده است: هر موجود نافعی از طرف خداوند که برای بشر باقی مانده و مایه خیر و سعادت او گردد، بقیةالله محسوب می‏شود. [۲] از این رو، امام زمان(عج) که وجود شریفشان مایه بیشترین خیر و برکت برای جامعه بشری است، بهترین مصداق این آیه مبارکه است. برای کامل‌تر شدن پاسخ، خوب است به نظر یکی از دانشمندان اهل سنت نیز توجه نمایید. شبلنجی دانشمند شافعی، روایتی را نقل کرده‏ است که: . «هنگامی که [مهدی] قیام کند، بر کعبه تکیه زند و ۳۱۳ تن از پیروانش نزد او گرد آیند، پس اولین چیزی که می‏گوید، این آیه است: «بقیةالله خیر لکم ان کنتم مؤمنین». سپس می‏فرماید: منم «بقیةالله» و خلیفه او و حجت خدا بر شما. پس از آن، کسی بر آن حضرت سلام نمی‌کند، مگر این که می‌گوید: «السلام علیک یا بقیة الله فی ارضه»؛ سلام بر تو ای باقی گذارده خدا در زمینش. [۳]

منابع: ۱- سوره هود، آیه ۸۶ ۲- تفسیر نمونه، ج ۹، ص ۲۰۴. ۳- ملامحسن فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج ۲، ص ۴۶۸.

ألـلَّـھُـمَــ ؏َـجِّـلْ لِوَلـیِـڪْ ألْـفَـرَج